انتقاد زن و مرد از یکدیگر در زندگی مشترک باید طوری انجام بگیرد که شخصیت طرف مقابل پایمال نگردد و این امر وقتی عملی می شود که شخص انتقاد کننده در درجه اول، کمالات و فضایل انتقاد شونده را مورد تایید و پذیرش قرار بدهد و پس از آن از عملی که انجام داده، سوال نماید.
در نتیجه ارتباط زن و مرد در محیط خانوادگی نیز باید ضمن بر خورداری از صفا و صمیمیت،توام با احترام و تکریم باشد. زن و مرد باید نام یکدیگر را با احترام بر زبان آورند و از به کار بردن کلماتی که دلالت بر توهین و اهانت می کند جدا خودداری نمایند و به خاطر داشته باشیم که نام یک شخص برای او شیرین ترین و مهم ترین کلمه ها در کلیه زبان هاست
واژه شخصیت درنزد کارشناسان علوم انسانی دارای معنای فنی و تخصصی است که در زمینه رفتار انسان به کار می رود. در نظر آنان شخصیت بافت به هم پیوسته و درهم تنیده عوامل جسمی و روانی است. به عبارت دیگر اندامهای درونی و بیرونی، افکار، احساسات، تمایلات، علائق، تواناییها، سرعت انتقال و عکس العمل ها،پایداری حافظه و غیره سازمان شخصیت هر فرد را تشکیل می دهد.
با توجه به این تعریف همه افراد انسانی اعم از کوچک و بزرگ، روستایی و شهری، بی سواد و تحصیل کرده، فقیر و غنی و زن ومرد دارای شخصیت هستند، زیرا هر کس بالفعل کمالاتی دارد و در عین حال می کوشد تا فضیلتهای دیگری را به دست آورد.
امام صادق(ع) از رسول خدا (ص) نقل کردند که آن حضرت درباره انسانها فرمودند: انسانها همانند معادن گرانبها و ارزشمند هستند بنابر این تمام افراد انسانی دارای ارزش و شخصیت هستند و هرگز هیچ انسانی نباید تحقیرشود.
پروردگار متعال در آیه 70 سوره اسرا به صورتهای گوناگون کرامت و شرافت انسان را بازگو کرده و می فرماید: فرزندان آدم را گرامی داشتیم و در خشکی و دریا بر نشاندیم و از چیزهای پاکیزه روزی شان دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریدگان خویش برتری بخشیدیم.
بدون تردید انسانها نیازمند حفظ شخصیت خویش هستند و همه افراد دوست دارند رفتار و کردارشان مورد تایید دیگران قرار گیرد چراکه تایید شدن از سوی دیگران به آدمی جان تازه ای می بخشد. اما نکته بسیار ظریف و حساسی که نوعا از آن غفلت داریم این است که تمامیت وجودی هر فرد وابسته به شخصیت اوست؛ یعنی اگر فردی شخصیت او لطمه ببیند هه هستی خود را از دست می دهد و اگر چه از نظر ظاهری همانند دیگر افراد زنده راه می رود و سخن می گوید، ولی پویایی، تحرک و ابداع در او مشاهده نخواهد شد، زیرا چنین انسانی موجودیت خود را از دست داده است.
بنابراین برای توسعه و گسترش فعالیتها و تلاشها نخست باید شخصیت انسانها را محفوظ داشت، چراکه عدم توجه به این نکته مهم ضایعات جبران ناپذیری به اجتماع وارد می کند.
یکی از مسائل زیربنایی و بسیار حساس که رعایت آن در زندگی خانوادگی لازم و ضروری به نظر می رسد،حفظ شخصیت زن و مرد توسط یکدیگر است. زن و مرد به خاطر استحکام خانواده هر دو موظف هستند حرمت یکدیگر را حفظ کنند و هرگز رودروی یکدیگر قرار نگیرند، زیرا دشواری های خانوادگی وقتی آغاز می گردد که زن و مرد در برابر یکدیگر ایستاده و پرده حرمت از میان آنان بر داشته شود. بدیهی است که این کار بسیار ظریف و دقیق است و هنرمندی و هوشمندی لازم دارد.
در زندگی خانوادگی نیز ارتباط بین زن و مرد باید به گونه ای تنظیم شود که ضمن وجود صمیمیت و صفا شخصیت طرفین حفظ گردد برای وصول به این هدف زن و مرد هر دو موظف هستند از انجام هر گونه رفتاری که آنان را رو در رو قرار می دهد، به طور جدی اجتناب نمایند. در این زمینه توجه به نکات زیر مفید و سازنده به نظر می رسد:
یکی از مسائل خطیری که در برخی از خانوادهها رواج دارد، مراء و جدال زن و مرد با یکدیگر است. گاه زن و شوهر درباره موضوع بسیار کوچکی ساعت ها بگو مگو می کنند، که کمترین زیان و ضرر این گونه برخوردها این است که صفا و صمیمیت خانوادگی لطمه می بیند و بذر دشمنی و کینه توزی در دل هر دوی آنان کاشته می شود.
عامل دیگری که کینه توزی را در دلها می کارد،انتقادهای کوبنده و تحقیر کننده است. در مواردی مرد همسرش را می کوبد و متقابلا زن هم شوهرش را شدیدا مورد انتقاد قرار می دهد.بدیهی است در این گونه موارد در درجه اول حرمت و شخصیت طرفین از بین می رود و در درجه دوم روحیه لجبازی در زن و مرد به وجود می آید.
نا گفته نماند که منظور این نیست که زن و مرد در برابر خطاها و اشتباهات یکدیگر بی تفاوت و ساکت باشند، بلکه هدف این است که انتقاد زن و مرد از یکدیگر باید طوری انجام بگیرد که شخصیت طرف مقابل پایمال نگردد و این واقعیت است وقتی عملی است که شخص انتقاد کننده در درجه اول، کمالات و فضایل انتقاد شونده را مورد تایید و پذیرش قرار بدهد و پس از آن از عملی که انجام داده،سوال نماید.
در نتیجه ارتباط زن و مرد در محیط خانوادگی نیز باید ضمن بر خورداری از صفا و صمیمیت،توام با احترام و تکریم باشد. زن و مرد باید نام یکدیگر را با احترام بر زبان آورند و از به کار بردن کلماتی که دلالت بر توهین و اهانت می کند جدا خودداری نمایند و به خاطر داشته باشیم که نام یک شخص برای او شیرین ترین و مهم ترین کلمه ها در کلیه زبان هاست
